recensie
Heel overtuigend is het verhaal van Zembla niet. Gezien de duizenden operaties die ieder jaar gedaan worden is te verwachten dat een aantal mislukken. Wellicht dat de geslachts-metamorfose blijkt tegen te vallen, of niet de gehoopte levensgenot bewerkstelligt, of de lichamelijke verminking leidt tot blijvende pijn en disfunctie. Toch droeg Zembla slechts één voorbeeld aan, Patrick, die meerdere complexe kwetsbaarheden heeft en bovendien een gedrogeerd indruk maakt.
Patrick had door psychiaters en psychologen uit het proces gezeefd moeten worden, is de boodschap van Zembla. Waarom denkt Zembla dat zij dat zouden kunnen? Hoogleraar en psychiater Joost à Campo verhaalt over een man in transitie tot vrouw die van hem de diagnose kreeg "paranoïde psychose." Na de behandeling ging de patiënt zijn wens om vrouw te worden beschouwen als een "waanidee." Wat À Campo er niet bij vertelt is dat psychose, al dan niet paranoïde, geen objectieve diagnose is doch een subjectieve bepaling, vergelijkbaar met het stellen dat een bepaald schilderij impressionistisch is. Waar de "behandeling" uit bestond worden we niet verteld. Het is een dubieus verhaal van een maatschappelijk hooggeplaatste persoon die een twijfelachtig beroep uitoefent. Dit neemt niet weg dat À Campo dezelfde vraag kan stellen die eenieder van welk beroep dan ook zou kunnen stellen, namelijk, hoe verantwoord is zo'n ingrijpende verbouwing van het lichaam? En wie is verantwoordelijk voor de verantwoording? Het individu, de psychiater, de chirurg? À Campo wil toetsingscomités. Maar een hele roedel psychiaters zal nog steeds niet kunnen voorspellen voor wie de geslachtsveranderende operatie een succes zal blijken.
Psychiater Gert Bakker geeft aan dat een indicatie voor de operatie zou zijn dat de persoon consistent volhoudt dat hij van kinds af aan dit wil. Waarom eigenlijk? Mag een mens niet later in het leven besluiten van geslacht te veranderen? De wereldberoemde econome Deirdre McCloskey, bijvoorbeeld, een van de jubelverhalen en beslist geen spijtoptant, was als man dertig jaar getrouwd met een vrouw bij wie hij twee kinderen kreeg -- raar gedrag voor iemand die nooit een man zou hebben willen zijn. Pas op 53-jarige leeftijd toen zijn kinderen volwassen waren besloot hij/zij de transformatie aan te gaan. En was nog boos dat zijn vrouw vervolgens van hem wilde scheiden.
Medisch ethicus Theo Boer brengt een ander aspect van de geneeskunde naar voren. Alles wordt vast gelegd in medische dossiers maar die worden niet gelezen (behalve soms door onbevoegden).
Onvoltooide transgender Braldt-Lilian Haak stelt terecht dat niet alle moeilijkheden in het leven die een transgender ervaart opgelost kunnen worden met een gendertransitie. Die moeilijkheden dienen aangepakt te worden zoals bij ieder ander. Hij/zij wijst ook op de medische gevaren. Voor hem/haar was het kiezen tussen leven als man of sterven als vrouw. Hij koos leven, dat wil zeggen, stopte de behandelingen. Maar waarom hij dan zijn jurken in de kast liet hangen? Een jurk dragen is niet schadelijk voor de gezondheid.
De Servische chirurg/uroloog Miroslav Djordjevic stelt het afgelopen jaar 14 hersteloperaties te hebben uitgevoerd bij spijtoptanten die weer man wilde worden. In West Europa, vertelt hij, zijn 1½ miljoen geregistreerde transgenders. (Waar zijn die geregistreerd?) Hij vindt het zonde dat al die verwijderde lichaamsdelen belanden in de vuilnisbak en pleit voor een orgaanbank. Wie gaat die bank onderhouden, hoe succesvol zijn hersteloperaties en wie gaat dat allemaal betalen? Dat komt in zijn verhaal niet voor.
Zo'n hersteloperatie zal voor Patrick sowieso geen soelaas bieden, zegt zijn psychiater, Gert Bakker. Voor Patrick is er nog slechts één uitweg: euthanasie. Terecht merkt Patrick zelf daarover op dat dat nóg zo'n ingrijpende en onomkeerbare handeling is. Ja, hij heeft er zelf om gevraagd, maar dat geldt evengoed voor "de operatie".
Psychologe Dorine Sellenraad vertelt dat kandidaten voor de operatie haar lastig vinden omdat ze doorvraagt en niet meteen akkoord gaat. Ja, Dorine, zij willen als alle andere mensen, zelf bepalen en niet dat psychologen voor hen bepalen. Dit bevestigt Lisa van Ginneken, voorzitter van Transvisie, de patiëntenorganisatie voor transgenders, in een interview gepubliceerd op de site van Zembla. Daarin stelt zij: "... er wordt van uitgegaan dat transgenders dat niet zelf kunnen beoordelen. Terwijl ik zeg: je moet ervan uitgaan dat ze dat wel kunnen beoordelen." Mooi, zij komt op voor zelfbeschikking. Daar is MeTZelf vóór. Jammer dat ze zichzelf meteen tegenspreekt. "En je moet ze goed begeleiden, omdat er inderdaad een kwetsbare groep is, waar niet alleen transgendergevoelens een rol spelen, maar ook andere dingen aan de hand zijn. Die groep moet je natuurlijk wel signaleren." Hoe signaleren dan? Wie heeft er niet "ook andere dingen aan de hand"? Wie mag beoordelen wie wel en wie niet zijn/haar geslacht mag wijzigen? Op grond waarvan? En wie moet dat allemaal betalen? Wij?
Naschrift van de redactie: MeTZelf heeft geen standpunt over transgenderbehandeling, even als we geen standpunt hebben over andere vrijwillige behandelingen.
3 opmerkingen:
1 van 2
Interessant blog!
Heb je een link voor de bewering dat er elk jaar duizenden operaties gedaan worden? Ik neem aan dat je praat over geslachtsveranderende operaties?
Ik vond Patrick geen gedrogeerde indruk maken. Hij spreekt met een relatief zwaar accent uit het oosten van het land, maar verder vond ik er niets opvallends aan. Beetje jammer om iemand zo weg te zetten alleen omdat je het wellicht niet eens bent met zijn mening of ervaring.
Deze uitspraak is interessant: “Patrick had door psychiaters en psychologen uit het proces gezeefd moeten worden, is de boodschap van Zembla. Waarom denkt Zembla dat zij dat zouden kunnen?”
De hulpverleners zouden inderdaad goed moeten kunnen diagnostiseren waar iemand aan lijdt. Dat is makkelijker met een gebroken been dan met iets dan in het hoofd zit. Maar als de behandeling voor een bepaalde diagnose hormonen en/of operatie is, dan moet de behandeling alleen voorgeschreven worden als het mogelijk is een goede diagnose te stellen en dat het aantal mensen die toch niet met de kwaal te maken heeft maar met wat anders, niet onterecht dus de diagnose transseksueel/transgender krijgt. Als de zorg dat niet kan, dan moet men helemaal niet beginnen aan de medische behandeling van mensen die denken dat ze trans zijn. Het is voor hormoonbehandeling en operatie niet zo dat ‘baat het niet, dan schaadt het niet’.
Je noemt hoogleraar en psychiater een ‘twijfelachtig beroep’. Waarom?
“Maar een hele roedel psychiaters zal nog steeds niet kunnen voorspellen voor wie de geslachtsveranderende operatie een succes zal blijken.” – Hoezo weet je dat zo zeker? Is het niet zo dat in zo’n geval men juist niet moet overgaan tot medische behandeling? Je weet dat artsen de Hipocratische eed hebben afgelegd, nietwaar? En ook dat zorg alleen door de zorgverzekeraar vergoed zou moeten worden voor mensen die de juiste diagnose voor de behandeling hebben en waarbij de behandeling iemand gezonder maakt.
De situatie die je schetst van Deirdre is niet uniek en volgens mij maak je aannames die niet ondersteund zijn. Er zijn meer verhalen van transseksuelen die nu 50 jaar of ouder zijn die de gender dysforie al vanaf kleins kunnen herinneren maar het geen plaats konden geven, het sociaal niet geaccepteerd was om trans te zijn, of de medische technologie niet zo ver was dat ze op een redelijk resultaat konden hopen. Moeten deze mensen dan maar wegkwijnen achter de geraniums? Ik denk dat veel oudere transseksuelen heel hard geprobeerd hebben hun gevoelens te onderdrukken door maar een zo normaal mogelijk leven te lijden, inclusief partner en kinderen. Als je voor de buitenwereld maar normaal lijkt. Daar komt ook bij dat veel mensen graag kinderen willen en dat is als post-operatief trans niet zo goed mogelijk of geheel niet mogelijk.
Je praat over onbevoegden die het dossier lezen. Doel je op de Zembla medewerkers van deze aflevering die Patrick’s dossier hebben ingezien? Een patientendossier is eigendom van de patient zelf en die mag anderen toestemming geven het dossier in te zien. Op dat moment is zo iemand die het dossier na goedkeuring van de patient leest niet onbevoegd. Jouw reactie klinkt dus meer als stemmingmakerij en draagt niet bij aan dit onderwerp.
Het is helemaal niet aan jou om te oordelen wat Braldt wel of niet draagt qua kleding. Wellicht voelt hij (?) zich niet prettig bij het dragen van dameskleding nu hij geen hormonen meer neemt. Hij zei ook dat hij 30 (?) kilo was aangekomen met de transitie, dus wellicht past de kleding niet meer goed? Het kan ook zo zijn dat hij zich niet de ene dag als vrouw wil presenteren en de volgende als man omdat dit verwarrend kan zijn voor zijn omgeving. Logisch om dan voor een enkele genderexpressie te kiezen.
Je vraagt terecht naar een bron voor de uitspraak van de Servische arts, maar je geeft zelf ook geen bronnen... Echter gaat deze aflevering niet over de orgaanbank. De arts deelt zijn idee om weefsel te delen, deze uitzending draait niet om een eventueel business plan van deze meneer.
2 van 2
Je sneer dat Patrick zelf om zijn situatie gevraagd heeft laat zien dat je dus totaal niet weet waar je het over hebt. Patrick is gediagnostiseerd met allerlei geestelijke gezondsheidsproblemen. Heel triest natuurlijk, niemand vraagt erom om in zo een situatie te zitten. Er is vastgesteld dat hij geen transseksueel is maar toch kreeg hij de transitie, en ondanks dat hij twijfels uitte tegen zijn psychiater (?) werd dat genegeerd. Iemand die stevig in zijn schoenen staat en goed bij het verstand is zal in zo’n geval zelf denken: He, maar dit wil ik niet! Echter was Patrick helemaal niet in staat om zulke grote beslissingen over zijn leven te nemen door alle problematiek die er bij hem speelde. Je kan iemand die geestlijk ziek is niet de schuld geven van het nemen van een slechte beslissing. Ik hoop niet dat je zelf in de zorg werkt want jouw instelling vind ik echt absurd.
Je hebt een totaal verkeerd beeld van wat de taak van de arts/behandelaar is alsmede van dat van de zorgverzekeraar. Natuurlijk heb je als mentaal gezonde volwassene zelfbeschikkingsrecht. Je kan een auto kopen als je het geld hebt, erin rijden als je een rijbewijs hebt, je mag je haar groen verfen, tattoos nemen, verhuizen, noem maar op. Echter is het zo dat als je een operatie wil, je hier een ander voor nodig hebt. Als arts moet je er allereerst voor zorgen dat je de patient geen schade toebrengt. Dit betekent oa dat je iemand geen behandeling geeft die niet aansluit op de diagnose, je zou iemand daar immers mee schaden. Het is daarom zo belangrijk dat het goed mogelijk is om een juiste diagnose te stellen voordat een arts hormonen of een operatie voorschrijft. Als iemand een geslachtsveranderende operatie wil moet iemand/zou iemand aan allerlei eisen moeten voldoen om in aanmerking te komen. Dit om te zorgen dat alleen mensen die baat bij deze behandeling hebben de behandeling ook daadwerkelijk krijgen. Een geslachtsveranderende operatie is immers iets anders dan slechts een borstvergroting (en ik ben trouwens ook voor een soort wachttijd en gesprek met een psycholoog voordat men een serieuze cosmetische ingreep kan ondergaan). Omdat mensen willen dat de zorg vanuit de zorgverzekering betaalt wordt, kan dit dus alleen als de zorg een ziekte/afwijking/probleem oplost of verlicht. Anders is het gewoon een cosmetische behandeling en moet je er zelf maar voor betalen.
Waarom zouden we er van uit moeten gaan dat transgenders wel zelf kunnen beoordelen dat ze trans zijn en welke behandeling ze daarvoor nodig hebben? We zien dat het bij Patrick op meerdere punten fout is gegaan, en hij zal zeker niet de enige zijn. Als je dan ziet dat mensen die zeggen/denken dat ze trans zijn gemiddeld gezien veel vaker allerlei andere problemen hebben, moet je er juist niet van uit gaan dat elke persoon die zich als trans aanmeldt volledig in staat is zichzelf te diagnostiseren en zelf een behandelplan te trekken waar diegene op de lange termijn beter van wordt. Daar heb je psychologen en artsen voor nodig. Niet omdat elke transgender het niet bij het juiste eind zou hebben, maar omdat er genoeg mensen zijn voor wie transitie niet de oplossing is. Je wil toch ook niet dat we allemaal zelf naar het ziekenhuis kunnen gaan om te zeggen dat we kanker hebben en een bepaalde soort behandeling willen, zonder dat een gediplomeerd iemand naar ons gekeken heeft?
Jouw recensie raakt kant nog wal en is niet ondersteund met een gedegen redenatie. Je wil alleen maar jouw visie van zelfbeschikkingsrecht uit dragen (waar ik zeker voor mag betalen middels de belasting/zorgverzekering?). Ook heb je een totaal verkeerd beeld van de geneeskunde.
Dorine sellenraad, weet van geen vak, schijnheilig naar de buiten wereld, doen alsof ze voor de “groep” opkomt. Dus inderdaad zichzelf tegen spreekt. Naar de buitenwereld lijkt zij misschien zo begripvol, maar dat is maar schijn als je haar te werk ziet is ze dat zeker niet.
Je het gevoel geven dat het allemaal niet waar is wat je zegt en de zin: maar iedereen heeft toch…” komt vaak voor.
Ze is koel, hard en manipulerend en ook zeker geen lieverdje voor de al zo zwaar hebbende transgenders en hulp zoekende mensen.
Liever je laten zien dat het allemaal maar waan is en dat je hier niet goed zit, dan daadwerkelijk echt helpen.
Zorg is er om voor je veilig te voelen dat goed voor je gezorgd word, zeker mentaal.
Het is te gek voor woorden dat zij nog niet ontslagen is. Waarschijnlijk door de schijn op te houden en de patiënten die niet op durfen te spreken. Gelukkig zijn er nog bronnen die wel laten horen hoe ze echt is.
Maar als je ongeluk heb ben je al aangewezen bij haar.
Durft ze ook nog te zeggen dat je met haar verder moet of je moet maar stoppen en dan krijg je geen hulp.
Dat mens hoort niet thuis in de zorg.
Een reactie posten