naar hoofdpagina


Voor achtergrondartikel, klik op kop.

16.5.15

Waarom wordt Michelle niet geholpen?

Omdat niemand weet hoe dat kan.

15.5.15

Interview met Stephan van der Sluis, Coördinator Wegloophuis Utrecht

Wegloophuizen verrezen in de beginjaren tachtig in bijna elke provincie. Ze waren bedoeld als vrijhaven voor iedereen die een psychiatrische inrichting de rug wilde toekeren en als podium voor kritiek op de klinische psychiatrie. Ook het Wegloophuis Utrecht zag in dat kader eind 1981 het levenslicht. De podiumfunctie is door de decennia heen op de achtergrond geraakt, al hebben we die kritiek nog steeds.

Rond de laatste eeuwwisseling bestonden nog de wegloophuizen in Utrecht, Amsterdam en Den Haag. Die in Amsterdam heeft in 2006 het loodje gelegd. Den Haag in 2012. Alleen wij zijn overgebleven. Dit is mede te danken aan steun van de gemeente Utrecht, die ons beschouwt als maatschappelijke opvang. Een dakloze psychiatrische patiënt kan beter bij ons verblijven dan op straat, zo redeneren ze.

Mensen die ons weten te vinden hebben doorgaans via via over ons gehoord. Soms horen ze het van een PVPer (red: Patiënten-vertrouwenspersoon). Het gebeurt ook wel dat iemand op ons gewezen wordt door een van de verschillende ACT en FACT teams. (red: (F)ACT betekent (Functie) Assertive Community Treatment. Deze term is komen overwaaien vanuit de VS en staat voor bemoeizorg buiten de inrichting.)

Ik werk al bijna 20 jaar bij het Wegloophuis. Wanneer functionarissen alleen met een ‛directeur’ willen spreken, dan ben ik directeur. In totaal werken hier twee bezoldigde krachten en meerdere stagiaires en vrijwilligers. Op de maandagen en donderdagen is er de hoogste personele bezetting. Slechts één staflid is aanwezig in de weekeindes. Daarom doen we in de weekeindes geen intakegesprekken. Dat wil zeggen, kom niet in het weekeinde en liever ook niet op vrijdag want dat laat te weinig tijd om te bekijken hoe het met je gaat.

Heb je een RM (red: Rechtelijke machtiging tot dwangopname) dan is de beste tijd om weg te lopen vlak voor dat de RM afloopt. De RM kan namelijk niet verlengd worden als je onvindbaar bent. Neem wel als het kan je papieren en pillen voor een week mee.

Helaas moeten we veel mensen teleurstellen. Met slechts zes plaatsen zijn we meestal vol. Soms verwachten we dat een van onze bewoners gaat vertrekken, bijvoorbeeld naar een ander veilig onderkomen of naar ons opvolghuis. Dan zeggen we, ‛bel over een week/maand terug, misschien is er dan plaats.’

Er is natuurlijk nog meer nodig dan plaats. Je moet hier huur betalen. Daarvoor dien je inkomen te hebben, bijvoorbeeld een Wajong-uitkering, en er ook over te kunnen beschikken. Sommige bewindvoerders werken mee, anderen niet. Wanneer je ingezetene bent van de gemeente Utrecht kunnen we je helpen bij de aanvraag voor een bijstandsuitkering. De regelgeving maakt het steeds moeilijker voor ons om mensen die willen ontsnappen aan de psychiatrie een plek te bieden.

Je moet daarnaast wel realistisch blijven. Wonen in het Wegloophuis gaat uit van je eigen zelfstandigheid en zelfredzaamheid. Vraagt veel van jouw eigen motivatie om je leven op te pakken. Met je wensen en mogelijkheden maar ook met je beperkingen. Als je een groot deel van je leven opgenomen bent geweest in een kliniek ben je vaak veel van die zelfstandigheid kwijt geraakt of afgeleerd. In zo’n geval kunnen ook wij niet veel voor je betekenen, hoogstens een time-out van een week of drie. Dat kan net genoeg zijn om boosheid op een verpleegkundige of mede-patiënt te laten overwaaien. Wij nemen dan wel contact op met de kliniek om te verzekeren dat je plaats voor je bewaard blijft.

Onze voorziening is bestemd voor mensen die na hun verblijf in de kliniek dakloos zijn. Immers tijdens een opname verlies je snel je baan en je woning. Als je nog thuis woont en wilt ontkomen aan een dwangopname geregeld door je familie, kom je eigenlijk niet in aanmerking. Zeker als er nog geen behandeling gestart is val je niet binnen onze doelgroep.

Wanneer je bij ons komt en geen medicatie meer wil gebruiken vinden wij dat goed onder voorwaarde dat het afbouwen gebeurt in overleg met de huisarts. Cold turkey gaan is gevaarlijk. We hadden een huisarts met wie we lange ervaring en een goede verstandshouding hadden. Circa een jaar geleden werden de postcodegebieden anders ingedeeld. Toen kregen we een andere huisarts. (red: Hoezo eigen artsenkeuze?)

Meestal wanneer mensen hier komen blijken ze positief te reageren op onze respectvolle en gelijkwaardige bejegening. Ach, een spatje verbale agressie komt wel eens voor. Deze mensen hebben ook zó veel meegemaakt. Het gebeurt slechts zelden dat we iemand de deur moeten wijzen vanwege onhandelbaarheid. Toevallig is dat net vorige week voorgekomen. De keer daarvoor was alweer twee jaar geleden. Dergelijke situaties ontstaan ook vaak als gevolg van abrupt stoppen met de medicatie of gebruik van illegale drugs. In je eigen kamer mag je hier wel blowen en drinken. Dat mag iedere andere Nederlander toch ook. Mits natuurlijk dat je aanspreekbaar blijft op je gedrag en handelen.

Wanneer de politie belt en vraagt of we je in huis hebben, ontkennen we altijd. We laten de politie ook niet binnen. Maar wanneer je een RM hebt kan het gebeuren dat je komt te staan op de telex van de politie. Dan komen ze met een huiszoekingsbevel, en moeten we ze dus spijtig genoeg binnenlaten en je meegeven. (red: Huh? Een huiszoekingsbevel is toch een instrument onder het strafrecht, niet het civiele recht? Welke jurist kan voor ons uitzoeken of zo’n huiszoekingsbevel hier rechtmatig wordt ingezet?)

Eens kwamen ze iemand halen die al enige tijd bij ons verbleef en met succes zijn medicatie had afgebouwd. Wij hadden geen problemen met die persoon. Toch konden we niet tegen houden dat de politie hem meenam en terugbracht naar de inrichting. Toen heb ik de psychiater gebeld en verteld van onze goeie ervaring. Dat was gelukkig een zeldzaam luisterende psychiater die akkoord ging dat de medicatie niet opnieuw werd gestart. Zodra de RM was verlopen, stond deze persoon weer bij ons aan de deur, om hopelijk nooit meer terug te keren naar de psychiatrie.

Meestal luisteren psychiaters niet. Zij beschouwen zichzelf als deskundig en interesseren zich niet voor onze ervaringen met hun cliënt. Het EPD (red: Elektronisch patiëntendossier) werkt ons hierin ook tegen. Daarin worden de engste dingen over je opgeschreven die niet overeenkomen met onze belevenis van je. Maar het EPD regeert, niet de werkelijkheid.

Een RM tussentijds opheffen gebeurde vroeger nog wel eens. Tegenwoordig is dat geen optie meer. De repressie groeit steeds hoger.

Doordeweeks is bij ons tijdens openingstijden vrije inloop voor ex-bewoners. Velen komen graag regelmatig langs voor een praatje of deelname aan onze activiteiten. Ik hoorde, ‛Het Wegloophuis heeft mijn leven gered.’…..

Blogarchief