Waarom we zoveel
medicijnen gebruiken die niet werken en niet helpen
Auteur: dr Dick Bijl
Boekrecensie door Mira de Vries
Zijn naam staat bescheiden
zonder titels op de kaft maar Dick Bijl is geen kleintje. Hij is arts
en epidemioloog van internationale faam die onder andere tot voor
kort hoofddirecteur was van het Nederlandse Geneesmiddelenbulletin en
nog steeds is hij president van de International Society of Drug
Bulletins. Anders dan de
pillen waarover hij schrijft maakt zijn boek de titel waar.
Al in de ondertitel maakt
hij onderscheid tussen "werken" en "helpen". Een
medicijn "werkt" wanneer het doet wat de fabrikant beweert,
bijvoorbeeld bloedsuiker verlagen. Een medicijn "helpt"
wanneer de patiënt daadwerkelijk verbetering merkt. Een
medicijn kan werken zonder te helpen, bijvoorbeeld de bloedsuikermeting is inderdaad lager maar de patiënt voelt zich niet beter
en zal ook niet langer leven. Een medicijn kan "helpen" zonder te
werken, bijvoorbeeld de patiënt voelt zich beter na het nemen van een nepmiddel. Een medicijn kan zowel werken als
helpen. Veel medicijnen doen geen van beiden. De meeste pillen
schaden meer dan ze baten.
Dit legt de auteur uit in
begrijpelijk Nederlands, zonder duurwoorderij en tegelijk
ook zonder neerbuigende Jip en Janneke taal. De ontwikkeling van
medicijnen (wist je dat de meesten niet door de farmaceuten zijn
ontwikkeld?), registratieautoriteiten, business modellen van de
farmaceuten, media, overheid en zelfs het LAREB passeren zijn revue.
Hij verknoeit weinig woorden aan de beïnvloeding van artsen, hetgeen
we toch allemaal al weten, en richt zich in plaats daarvan op de
onmogelijkheid van artsen om aan betrouwbare informatie te komen.
Het zou niet doenlijk zijn
om in een boek van beperkte omvang en prijs alle farmaceutische
producten onder de loep te nemen. Zijn voorbeelden ontleent hij aan
de cardiologie, huisartsenpraktijk, psychiatrie en geriatrie. Een
extra pluim verdient hij van MeTZelf voor het benoemen van
neuroleptica (antipsychotica) waar de meeste auteurs over dit
onderwerp voor wegkruipen. Over dwang zegt hij niets maar het is hem vergeven want dit
boek gaat over pillen, niet mensenrechten.
Tevens valt hij niet in de
fout die zoveel andere auteurs op dit gebied maken: het verzinnen van
onrealistische oplossingen. Zijn enig voorstel is origineel: dat het
beoordelen van de bijwerkingen van medicijnen gedaan wordt door een
ander instituut dan het beoordelen van de werkingen. Beide instituten
dienen uiteraard onafhankelijk te zijn, een blijkbaar onbereikbaar
ideaal.
Het voorwoord is
geschreven door huisarts Hans van der Linde die we kennen van de
poging van VWS en RIVM om hem op kosten van de belastingbetaler het
zwijgen op te leggen over de zinloosheid van griepprikken.
Alhoewel de auteur
waarschijnlijk nog nooit van MeTZelf heeft gehoord zijn wij toch
stiekem trots dat dit boek, een van de besten van zijn soort, is
geschreven in onze Nederlandse taal. Met €15 is het ook niet duur, een
absolute aanrader.
